350 urtetan zehar Fermat-en Azken Teorema, matematikariek beraien ezkuetan izan duten lanik zailenetakoa izan da. Teorema ezagun honek honakoa dio: "... ezinezkoa da kubo bat bi kobotan deskonposatzea, bikarratu bat bi bikarratutan deskonposatzea, eta orokorrean edozein berreketa, berretzaile bereko bi berreketetan. Honen frogapen benetan polita aurkitu dut baina liburuaren marjina txikiegia da berau idazteko. ", hau da, termino matematikoan adierazita: $\forall n \in \mathds{N} x^n+y^n \neq z^n$.
Fermatek textu hau Diofantoren Aritmetikan liburuko marjina batean idatzi zuen eta urteetan zehar matematikari garrantzitsuenak hau ebazten ahalegindu dira. Fermatek dioen frogapen polit horren bila aritu dira alegia. Euler, Lagrange, Gauss,... ez problema hau bere buruan izan ez duen matematikariki existitzen.
1992an Andrew Wiles matematikari ingelesak teoremaren frogapen bat eman zuen Cambridgeko unibertsitateko udako ikastaro batzuetan. Zoritxarrez, Wiles-en frogapena ez zen egokia eta bi urte baino gehiago itxaron behar izan ziren, Willes-ek berriz ere, frogapen egoki eta polit bat eman arte.
Jarraian datorren bideoan Simon Singh-ek Wiles-i BBCrentzako eginiko elkarrizketa bat ikus dezakegu. Oso ezanguratxuak dira lehenengo minutuak, horrela funtzionatzen baitu ikerketan aritzen den matematikari bat.
No hay comentarios:
Publicar un comentario